ԷՄԻՐՈՒԹՅՈՒՆ

 ԷՄԻՐՈՒԹՅՈՒՆ

Շատերը զարմանում են, որ մեր երկրի, նաև Արցախի (առանձին եմ նշում, քանի որ Արցախը «դե յուրե», նաև արդեն «դե ֆակտո» առանձին՝ Հայաստանից անկախ միավոր է) բոլոր ղեկավարների վարքը, կառավարման ձևն ու «փիլիսոփայությունը» ոչնչով չեն տարբերվում պարսիկ խաների և թուրք էմիրների վարքից, կառավարման ձևերից ու «փիլիսոփայությունից»՝ արժեհամակարգից։

Զարմանալու ոչինչ չկա։ Հայաստանի ղեկավարները՝ բոլորը, օտար են եղել։ Մենք իրականում ունեցել ենք օտարազգի իշխանավորներ։ Քոռը ջհուդ էր, ջհուդի գործակալ։ Նույնը՝ ներկայիս ղեկավարը։ Երկրորդ նախագահ կոչեցյալը, իր բառերով ասած՝ ալբանացի։ Իսկ երրորդը՝ ոչ ոք չգիտի, թե ինչ է։ Սրանց՝ բոլորի, աշխատակազմերը ևս համապատասխան և համահունչ ծագումնաբանություն են ունեցել։ Բայց սա չէ կարևորը։ Այլազգի գենետիկ կոդը դեռ ոչինչ չի նշանակում, եթե այն այսպես ասած, հնդևրոպական գենետիկ ավազանից է սերում։ Ալբանացին շատ մոտ է մեր՝ արմենոիդ, տեսակին։ Ջհուդը ևս հազարամյակներ առաջ սերվել է մեր կամ մեզ գենետիկ առումով ոչ շատ հեռու, ավազանից։ Ինչ վերաբերում է անհայտ ծագում ունեցող մյուսներին, ապա գենետիկ առումով գուցեև հնդևրոպական գենետիկ ավազանից են և գուցե շատ հեռու չեն։ Չնայած՝ գուցե ավելի լավ կլիներ, որ արևմատաեվրոպական հեռու ծայրամասերից լինեին, քան մեր հարազատ թերաճ, «խլամ» ու ծալապակաս շերտերից։

Եվս մեկ անգամ՝ եթե կառավարչի գենետիկ կոդը հնդևրոպական գենետիկ կոդի ավազանից է, ապա մեծ դժբախտություն չէ։ Հնդևրոպական գենետիկ ավազանը արիական ծագում ունի։ Գուցե Հնդկաստանում արդեն շատ է խառնվել տեղի դրավիդյան՝ սևամորթ, գենետիկ կոդի հետ, բայց գոնե մեզնից հյուսիս և արևմուտք ընկած տարածքներում դեռ փոքրիշատե անխառն արիական գենետիկ կոդ կա։

Չնայած՝ մարդու գենետիկ կոդը շատ կարևոր է, քանի որ հենց գենետիկ կոդն է իր մեջ կրում մարդու արժեքներն ու խառնվածքի և բնավորության հատկությունները, բայց պակաս կարևոր չէ նաև կրթությունն ու փիլիսոփայությունը, կամ այլ կերպ ասած՝ համոզմունքների համակարգը՝ մշակույթը։

Ինչպես պարսիկ խաներն էին թուրք վարձկաններ օգտագործում հայերին ահ ու սարսափի մեջ պահելու և հեշտությամբ կառավարելու համար, այնպես էլ քոռն էր վարձել տեղի հայ-թուրքերին իր ոճրագործությունները կատարելու, հայաստանահայերին ահ ու սարսափի մեջ պահելու համար։ Նմանապես քոչիլն էր Հայաստան բերել իրեն հլու-հնազանդ ջարդարարներ Արցախից և հաջողությամբ օգտագործում էր նույն նպատակով։ Ալբանացին կարողացավ երկիրը բռի մեջ հավաքել իր հետ բերած արնախում հանցագործների գաղտնի և բացահայտ ջոկատների օգնությամբ. միայնակ չէր կարող ոչնչի հասնել։ Այլապես ինչպե՞ս կարող էր անպատիժ կերպով հայտարարել, թե Հայաստանում միակ տղամարդն ինքն է։ Հայաստանում ոչ մի պատվարժան տղամարդ բավարար քանակի ոհմակ չուներ էդ սողունի, ավելի ճիշտ՝ կարիճի, բերանը ջարդելու համար։ Հիմա ևս, ցավոք, դեռ ոչ ոք բավարար քանակի բանակ չունի։ Երրորդ սրիկան նույն՝ քոչիլ-կարիճի, մարտավարությունն էր բանեցնում՝ Հայաստան էր բերել իր վիժվածք ազգ ու տակին, նաև օգտագործում էր կարիճի կողմից Հայաստան բերված հանցագորներին և կարիճին ծառայած հայաստանահայ տականքներին։ Էս վերջինն էլ ավելի՛ է զարգացրել իր նախորդների մարտավարությունը՝ երկիրը լցրել է թուրք ու ջհուդ ծպտյալ զինյալներով և իրեն է ծառայեցրել իր նախորդին հլու-հնազանդ ծառայող օրինապահ մարմիններին, անգամ՝ անվտանգության ծառայությունը։ Նույն մարտավարությունը վարել և վարում են «անկախ» Արցախի իշխանավորները՝ ժողովրդին ահ ու սարսափի մեջ են պահում, արնախումների գաղտնի և բացահայտ ավազակախմբերի միջոցով։

Բայց ո՞րն է սրանց նպատակը, կհարցնեք։ Թալա՛ն։ Այլապես կարիք չէին ունենա որևէ զինված ու ծպտյալ ավազակախումբ պահել։ Նույն կերպ են «կառավարել» բոլոր նախկին բռնապետները, պարսիկ խաներն ու շահերը և այլն։ Ստալինը և Հիտլերը 20-րդ դարի բռնակալների վառ օրինակներ են, Ստալինը՝ իրեն մինչև վերջ հավատարիմ կուսակցականների, իսկ Հիտլերը նմանապես իրեն հավատարիմ ՍՍ-ի (չշփոթել սերժ սարգսյանի հետ) միջոցով։ Մեր երկիրը շատ փոքր է, այլապես մեր բռնապետները ևս կմնային համաշխարհային պատմության մատյաններում, որպես արնախում և սեփական ժողովրդի արյան ու ոսկորների վրա հարստացած ու նույն ժողովրդի կաշին գլխովը հանած բռնապետների օրինակներ։ Չմոռանանք վաղ 90-ականների դեռ չբացահայտված որոշ երևելիների սպանություններն ու ինքնասպանությունները, երկրի արդյունաբերության թալանն ու ոչնչացումը, հետո երկրի բնական հանածոների օտարումն ու թալանը, համեմված ոչ պակաս արյունալի ու դաժան սպանություններով ու ինքնասպանություններով։ Հետագայում, անհնազանդ իշխանավորների վերացմանը զուգահեռ, աճեց ժողովրդի ահաբեկվածությունը, որի հետևանքով էլ շատերը ուղեղազրկվեցին, կորցրեցոն 88-ից դեռ պահպանված հայրենասիրության վերջին բեկորներն ու շարունակեցին արտագաղթել (չմոռանանք, որ վախից մարդու ուղեղը կաթվածահար է լինում)։ Երկիրը քանդելու մաշտաբներն ավելի մեծացան։ Թալանելու բան արդեն չէր մնացել։ Բռնակալներն անցան ժողովրդին թալանելուն։ Իսկ երբ ժողովուրդն էլ արտագաղթեց ու շատ պակասեց, անցան ազատագրված տարածքների վաճառքին։ 2016-ի քառորյան դրա վառ ապացույցն է։ Իսկ ներկաների իշխանության գալը օտարներին մեծ գումարների դիմաց երկրի իշխանությունը վաճառելու վառ օրինակ է։ Սրանք արդեն թալանելու խնդիր չունեն, քանի որ ինքնուրույն խաղացողներ չեն։ Սրանք իշխանության են բերվել, ինչպես ասվեց վերևում, նախորդների և օտարների միջև հատուկ գործարքի միջոցով, որպեսզի ավարտին հասցնեն երկրի կազմաքանդումն ու վերացումը։ Այն սկսվեց Արցախի հանձնումից և շարունակվում է բուն ՀՀ-ի տարածքների հանձնումով, ավելի ճիշտ՝ նվիրումներով։ Շուտով կսկսեն նվիրել ՀՍՍՀ-ի ներսում առկա նախկին անկլավները, որով էլ վերջնականապես սև կգա Հայաստանի գլխին։ Օրինակ՝ Տիգրանաշեն (նախկին Քյարքի) գյուղի թշնամուն հանձնումով կփակվի Հայաստանը Արցախին, Սյունիքին և Պարսկաստանին կապող ճանապարհը. Եվ վերջ։ «Ֆինիտա լա կոմեդիա», ինչպես ասում են։

Ահա, թե ինչի է բերում թալանչի «խաների» կամ «էմիրների» իշխանությունը երկրում։ Բազմիցս եմ կրկնել, որ երկրի իրական թշնամին թալանչի խուժանն է՝ ամենավերևից մինչև ներքև։ Հատկաոես՝ ամենավերևինը, քանի որ եթե ամենվերևինը թալանելու մտադրություն չունենա, ապա իրենից ներքև ոչ մեկին թույլ չի տա։ Այս ամենը մեր դարավոր թշնամին շատ լավ գիտեր։ Մենք չգիտենք։ Երբեմն զարմանում եմ, թե այսքան խելոքների մեջ մի՞թե չկար մեկը, որ հասկանար, թե ինչ է կատարվում երկրում, ինչ է անում թշնամին և այլն։ Վերջնականապես համոզվել եմ, որ մենք ընդհանրապես ոչինչ չհասկացող ազգ ենք։ Մանր մունր խնդիրները մեր տարերքն են։ Չնայած դրանցից ևս ոչինչ չենք հասկանում։ Եթե մարդը ոչինչ չի հասկանում, ապա խնդիրը մեծ լինի, թե մանր, արդեն նշանակություն չունի։ Հենց այդպես, չհասկացանք, թե ով և ինչն է քանդում ու քայքայում երկիրը և ախորժակով ընդունեցինք կոռուպցիան և ինքներս կոռումպացվեցինք, պարզ ասած՝ փչացանք։ Թուրքին սա տկ ացնելու փոխարեն պետք է սա տկա ցնեինք ներսի տականքին՝ կոռումպացված, հանցագործ ու հանցամիտ տարրերին։ Փոխարենը խնայում էինք, առանց հասկանալու, որ ամենամեծ թշնամին հենց նրանք են։ Ու եղավ այն, որ հենց այդ թշնամին քանդեց երկիրն ու վաճառեց, արտաքին թշնամուն հանձնեց ազգի հազարավոր նվիրյալների կյանքի գնով ձեռք բերված նվաճումներն ու սկսել է մնացածի կազմաքանդումը։ Համագործակցում է թուրքի հետ, առևտուր անում, հարստացնում նրան։ Իսկ մեր հաշմանդամ նվիրյալներն ու զոհվածների ընտանիքները ստիպված են մշտապես ապրուստի միջոց մուրալ։ Ոմանք էլ որոշ տնտեսական ազատություն են ստացել, դրանով գերվել ու ծառայում են երկրի թշնամիներին՝ փողատեր խուլիգարխիային։ Այդ խուլիգարխիան էլ, իրեն պարսիկ խանի տեղ դրած, ուղղակի և անուղղակի կերպով կառավարում է բոլոր ոլորտները։ Կառավարում է, իհարկե, իր շահերից ելնելով, միանգամայն չմտահոգվելով, որ երկիրը զրկվում է, օրինակ, իր արդյունաբերությունը ունենալու, հետևաբար իր պաշտպանունակության հարցում ինքնաբավ դառնալու հեռանկարից, ընդհանրապես ինքնաբավ դառնալու հեռանկարից։ Չէ՞ որ խուլագարխիային ձեռտու է հսկել առևտուրը։ Իսկ դրա ամենալավ ձևը դրսից լայն սպառման ապրանքների և սննդամթերքի ներմուծման բոլոր լծակները իր ձեռքում պահելն է ու գները դրանով կառավարելը (իր օգտին իհարկե)։ Խուլիգարխիան չի կարող երկրում լայն սպառման ապրանքների և սննդամթերքի արտադրությունը ամբողջովին վերցնել իր ձեռքն ու վերահսկել այն։ Խուլիգարխիան դրան գուցե հասնի հարյուր տարի հետո։ Դեռ այդքան հզոր չէ, չի էլ կարող մրցակցության ճանապարհով ասպարեզից դուրս մղել հայրենական արտասդրողներին և գյուղատնտեսներին։ Ապօրինի կերպով չի կարող։ Դեռ... Հետևաբար գերշահույթներ ստանալու ամենալավ ձևը այդ բոլոր ապրանքները դրսից ներկրելն է։ Ոչի՛նչ, որ սննդամթերքի որոշ արտադրություն դեռ կա ներսում։ Դա կարելի է խեղդել դրսից շատ ցածր գներով սննդամթերք ներմուծելով, որից էլ շատ դժգոհ է հայ գյուղատնտեսն ու գյուղացին։ Լայն սպառան ապրանքների հայրենական արտադրող դեռ շատ չկա։ Դա շատ ծախսատար գործ է։ Նկատի ունեմ գործարան կամ ֆաբրիկա հիմնելը և այլն։ Դրան ոչ ոք չի գնա, հատկապես երբ կա հայ գյուղացու վիճակի հեռանկարը, երբ ցանկացած հայրենական արտադրություն արելի է խեղդել, սնանկացնել դրսից ավելի մրցունակ ու ցածր գներով ապրանքների ներմուծումով։

Շատ երկարեց, բայց հուսով եմ հիմնական պատկերը կարողացա ներկայացնել։ Երկրի թշնամին խուլիգարխիան է, որը տապանաքարի տակ է պահում հայրենական արդյունաբերության զարգացումը, նաև սննդամթերքի արտադրության և վերամշակման արտադրությունը։ Եվ այս ամենը սեփական շահի, ավելի ճիշտ գերշահույթի համար, որն իրականում թշնամանք է։ Հայ խուլիգարխիան պարզապես երկրի ապագայի համար մտահոգ չէ։ Թքած ունի, թե երկիրը երբևէ ինքնաբավ կդառնա՞, թե՞ ոչ։

Ի հակադրություն, միայն երկրի հիմնական տերը՝ Համայն Հայոց Արքան կարող է շահագրգռված լինել երկիրը ինքնաբավ դարձնելու մեջ։ Միայն Արքան կարող է հայրենասեր լինել՝ զարգացնել հայրենական գյուղատնտեսությունը, լայն սպառման, ավելի ճիշտ՝ անհրաժեշտ ապրանքների արտադրությունը, հետագայում նաև ծանր արդյունաբերությոպւնը, հետևաբար նաև զենք ու զինամթերքի արտադրությունը և այլն։

©Դավիթ Միրզոյան. 3 Մայիս 2023թ.